کنتراست رنگ (color contrast)
این مقاله مقدمه‌ای بر رنگ و کنتراست علائم و نسبت کنتراست برای نمایش نوشته روی پس زمینه رنگی بر روی تابلوهای راهنمایی (ساین) می‌باشد و به بررسی رنگ و چگونگی متمایزکردن رنگ در لایه‌های مختلف اطلاعات خواهد پرداخت.
کنتراست میان پیش زمینه و پس زمینه یکی از مهمترین عوامل آسانی در خواندن است.اگر نوشته‌ی رنگی بر روی پس زمینه‌ی براق مورد استفاده قرار گیرد کنتراست اندک خواهد بود، برای بهینه سازی کنتراست بهتر است نوشته ی سفید بر روی پس زمینه‌های رنگی تیره استفاده شود.
در طراحی مسیریابی و تابلوهای راهنما، رنگ، عاملی پیوند دهنده برای یکنواخت کردن ساین و محیط است.با این توضیح که اگر تابلوها دقیقا هم رنگ دکوراسیون طراحی و اجرا شوند برای مراجعین جلب توجه نکرده و فضا را یکنواخت می سازند و در مقابل اگر از رنگهای با کنتراست بالا نسبت به رنگ قالب دکوراسیون استفاده شود، تابلوها جلب توجه کرده و به شدت در بهبود راهنمایی به مراجعین کمک می‌نماید.
مقدمات گروه های رنگی:گردونه‌ی رنگ (Color wheel)
طراح و نقاش سوئیسی یوهانس ایتِن (Johannes Itten) گردونه رنگی ابداع کرد که ترکیبی است از 12 فام رنگ حول محور یک دایره که رابطه‌ی میان رنگها را نشان می‌دهد.
در این گردونه رنگها بصورت زیر ارائه می شوند:
- رنگهای اصلی:آبی، قرمز و زرد
- رنگهای ثانویه:سبز، نارنجی و بنفش
- رنگهای مکمل:قرمز ـ نارنجی * قرمز ـ بنفش * زرد ـ نارنجی * زرد ـ سبز * آبی ـ بنفش * آبی * سبز.
تئوری رنگهای گوته (Goethe’s Theory of Colours) اولین مطالعه‌ی سیستماتیک اثرات فیزیولوژیکی رنگ را مطرح ساخت (1810).مشاهدات وی در مورد اثر رنگهای متضاد او را به ساماندهی متقارن گردونه رنگش هدایت کرد، "زیرا رنگهایی که در دو انتهای یک قطر قرار دارند ... آنهایی هستند که متقابلا یکدیگر را از نظر بصری تقویت می کنند."(گوته، تئوری رنگها، 1810) (از ویکیپدیا)
یک گردونه رنگ ترتیب گویا و خلاصه‌ای از فام‌های رنگی حول محور یک دایره است که رابطه‌ی میان رنگهای اصلی، ثانویه و مکمل را نشان می‌دهد.آگاهی به رابطه‌ی میان رنگ ها نخستین گام در ایجاد طرح رنگی مناسب برای سیستمهای مسیر یابی و تابلوهای راهنما می‌باشد.
کنتراست رنگی از نظر علمی (Color contrast by science)
آرتور و پاسینی (Arthur & Passini) در کتاب خود با نام مسیریابی (Wayfinding) در سال 1992 روش محاسباتی قابل اطمینانی را برای محاسبه‌ی تفاوت کنتراست میان دو رنگ توصیف کردند.اساس این فرمول قرائت درصدهای ضریب بازتاب نوری (LR) برای هر دو رنگ مورد بحث می‌باشد.با جداسازی رنگ تیره‌تر از رنگ روشن‌تر، تقسیم بر منفی روشن‌تر، و ضرب در 100، تفاضل روشنایی را بدست می‌آوریم.وقتی تفاضل روشنایی 70 درصد یا بیشتر باشد خوانایی تضمین شده است.وقتی کمتر باشد، تضمینی برای خوانایی وجود ندارد و آن رنگها نباید با آن ترتیب مورد استفاده قرار گیرند.
نمونه های رنگ و معنا (Color examples and meaning)
رنگ سیاه با مفاهیم قدرت، ظرافت، رسمیت، مرگ، شرارت و معما همراه است. در یک پس زمینه سیاه، نسبت به سایر رنگها، حروف برجسته تر از پس زمینه به نظر میرسند.رنگ سیاه یکی از معدود سطوحی است که به سایر نوشته‌های رنگی اجازه می دهد به خوبی در کنار هم قرار گیرند.از حروف خیلی کوچک با کنتراست بسیار بالا (حروف سفید) پرهیز کنید، اینکار به دلیل پس زمینه‌ی گیج کننده، خوانایی را کم می‌کند.برای حروف بزرگ، سفید روی سیاه بسیار مناسب است.زرد روی سیاه نیز ترکیب بسیار خوبی است.
حوزه های کاری پیشنهادی:تابلوهای راهنمای فرودگاهی، تابلوهای راهنمای ساختمان‌های اداری، محیط هایی که از نظر بصری گیج کننده هستند، تابلوهای راهنمای هتل‌ها، کاربردهای درون ساختمانی.
رنگ سفید با مفاهیم نور، مهربانی، پاکی، خلوص، و پاکدامنی همراه است.رنگ سفید به عنوان رنگ کمال شناخته می شود.
پس زمینه ی سفید کارا ترین ترکیب ها را بدست می‌دهد، اما توجه کنید که سفید می تواند پیرامون خود را ببلعد.حروف سیاه تمایل دارند در پس زمینه فرو روند که خواندن را دشوار می‌کند.حروف با کنتراست کمتر نتیجه بهتری بدست می‌دهند مانند آبی، نارنجی و قرمز.
از پس زمینه های سفید می توان برای پروژه های ساین خاص که طراحی نسبت به مسیریابی عملی نقش مهمتری ایفا می‌کند، بهره برد.به عنوان مثال حروف نقره ای بر پس زمینه ی سفید، به دلیل خوانایی سایه‌ی حروف نقره‌ای بر سطح سفید، می تواند نتایج شگفت آوری داشته باشد.
حوزه های کاری پیشنهادی: تابلوهای راهنمای موزه‌ای، ساین ساختمان‌های اداری، ساین مراکز خرید، تابلوهای راهنمای و علائم بیمارستان‌ها، کاربردهای بیرونی و درون ساختمانی.
قرمز رنگ آتش و خون است بنابراین با مفاهیم انرژی، جنگ، خطر، مقاومت، قدرت، اراده، و نیز با مفاهیم احساسات، شهوت و عشق همراه است.
قرمز اغلب برای ساین هشداری استفاده می شود؛ رنگ قرمز پیام هشدار و خطر از خود ساطع می‌کند.بسیاری از تابلوهای هشداری از یک پس زمینه‌ی قرمز با حروف زرد یا سفید تشکیل می‌شوند؛ استفاده از پیکتوگرام به عنوان هشدار، این تابلوها را چند زبانه کرده و حتی اگر متن آن‌ها را نتوانید بخوانید به توضیح نیاز ندارند.
قرمز رنگ بسیار قدرتمندی است که در محیط هایی که از نظر بصری شلوغ هستند به خوبی جلوه می کند.من تابلوهای راهنمای دیگری را دیده‌ام که از قرمز استفاده می کنند اما نظر شخصی خودم این است که رنگ قرمز رنگ اخطار است.ترکیب این رنگ با حروف سیاه، سفید و زرد بسیار موثر است.
حوزه های کاری پیشنهادی:علائم خطر، مکان‌های عمومی، کاربردهای بیرونی و درون ساختمانی.
رنگ زرد رنگ آفتاب است.این رنگ با مفاهیم لذت، شادی، هوش و انرژی همراه است.
پس زمینه های زرد رنگ در محیط هایی که از نظر بصری شلوغ هستند بسیار موثرند. رنگ زرد به دلایل معماری و روانشناختی اغلب بکار گرفته می شود.زرد با حروف سیاه پیام اطلاعاتی واضحی ارائه می کند که در چنین محیط‌هایی مورد نیاز است.بکار گرفتن زرد معمولا استفاده از نارنجی، قرمز و سبز را که همگی با هم در یک سیستم علامت گذاری خوب عمل می کنند، آسان می‌کند.
زرد همچنین برای تابلوهای ترافیکی نیز به عنوان رنگ پس زمینه در ترکیب با حروف سیاه بسیار مناسب است.در موقعیت‌های بیرونی، رنگ زرد با برجسته تر به نظر رسیدن از پس زمینه‌ی خود پیام واضحی را به نمایش می‌گذارد.در بسیاری از کشورهای اروپایی از رنگ زرد به عنوان رنگ پس زمینه استفاده می شود.
حوزه های کاری پیشنهادی:علائم فرودگاهی، علائم جاده‌ای، مکان‌های عمومی، تابلوهای هشدار، کاربردهای بیرونی و درون ساختمانی.
آبی رنگ آسمان و دریاست.این رنگ غالبا با مفاهیم عمق و ثبات همراه است.آبی سمبلی است از اعتماد، وفاداری، عقل، اطمینان، هوش، ایمان، صداقت، و عرش.
آبی یکی از رنگهای محبوب بشر است، زیرا نماینده‌ی آسمان، بهشت، اعتماد و ایمان است.رنگ آبی در ترکیب با حروف سفید به عنوان تابلوی اطلاعات به خوبی قابل تشخیص می‌باشد.در هلند تمام علائم بزرگراهی و نیز علائم راه آهن پس زمینه‌ی آبی دارند.
برای استفاده از آبی در سیستمهای مسیریابی، به ایجاد کنتراست کافی به منظور بهینه سازی ساین توجه کنید.به عنوان مثال برای آبی آسمانی حروفی با کنتراست بیشتر، مانند سیاه، مورد نیاز خواهد بود و برای آبی تیره (سرمه‌ای) حروف سفید مناسبتر است.
حوزه های کاری پیشنهادی:علائم بزرگراهی، ساین راه آهن، تابلوهای راهنمای هتل ها، ساین مراکز خرید، مکان‌های عمومی، کاربردهای بیرونی و درون ساختمانی.
نقره‌ای (رنگ آلومینیوم آنادایز) رنگی است که غالبا به عنوان رنگ پس زمینه برای سیستمهای مسیریابی بکار برده می‌شود.با استفاده از تابلوهایی به رنگ نقره‌ای می‌توانید حس قدرت برای سیستم خود بدست آورید.با نگاه کردن به رنگ فلزی از زوایای مختلف سطوح متفاوتی خواهید داشت که همیشه کنتراست خوبی با حروف ایجاد می کند.
در یک پس زمینه‌ی نقره ای تقریبا تمام رنگها مناسب به نظر میرسند، حتی سفید.در مقالات آتی بیشتر به کاربرد رنگ نقره‌ای آلومینیوم به عنوان پس زمینه خواهم پرداخت.از علائم نقره‌ای رنگ، غالبا در تابلوهای اداری استفاده می شود؛ این رنگ در ترکیب با حروف سیاه حس شیکی بسیار زیادی القاء می‌کند.
حوزه های کاری پیشنهادی:تابلوهای راهنمای اداری، طراحی پلاک اسم، مکان‌های عمومی، تابلوهای راهنمای هتل‌ها، ساین مراکز خرید، کاربردهای بیرونی و درون ساختمانی.
فونت و کنتراست رنگی (Typography & color contrast)
نه تنها کنتراست مهم است بلکه فونت انتخابی نیز متمایز کننده یک تابلوی خوب از بد است. استفاده از فونت خیلی سنگین نوشته را از پس زمینه بیرون نشان می دهد درحالیکه فونت خیلی کم وزن در پس زمینه خود فرو می روند.وزن‌های متوسط یا عادی معمولا بهترین انتخاب‌ها برای تابلو خوب و خوانا هستند.
تهیه و ترجمه از گروه تحقیقاتی و مهندسی نگاران ساین
